Podręczniki łowieckie i encyklopedie

1000 SŁÓW O ŁOWIECTWIE – Marek P. Krzemień

Bogato ilustrowany i obszerny, choć niewielkiego formatu, doskonały materiał uzupełniający do poznawania łowiectwa.

Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1986

GOSPODARSTWO ŁOWIECKIE – A. Haber, T. Pasławski, S. Zaborowski

Chyba najbardziej znany i ceniony podręcznik, na którym wykształciły się całe rzesze myśliwych.

Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1983

ŁOWIECTWO – praca zbiorowa

Piękna, monumentalna pozycja. Połączenie solidnej, wyczerpującej pozycji naukowej z łowiecką biblią i z pięknym albumem.

Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1989

ŁOWIECTWO – Henryk Okarma, Andrzej Tomek

Pierwszy od 20 lat na naszym rynku wydawniczym tak obszerny podręcznik łowiectwa. Napisany przez znanych i cenionych naukowców zajmujących się problematyką łowiectwa i ochrony przyrody, przy współudziale najlepszych polskich specjalistów od spraw łowiectwa. Efektowne wydanie, 780 kolorowych zdjęć i rycin.

H2O, 2008

ŁOWIECTWO DLA LEŚNIKÓW I MYŚLIWYCH – Tadeusz Pasławski

Wyczerpujący, choć zwięzły podręcznik skierowany do osób związanych z łowiectwem. Jedna z najbardziej znanych i cenionych książek z tej dziedziny.

Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1987

PODRĘCZNIK SELEKCJONERA ZWIERZYNY – Tadeusz Pasławski

Podstawowe źródło wiedzy tak dla początkujących, jak i doświadczonych myśliwych-selekcjonerów.

Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1987

RZECZ O MYŚLISTWIE – ZA I PRZECIW – Heribert Kalchreuter

Książka dostarcza racjonalnych argumentów do dyskusji z przeciwnikami łowiectwa. Powinien ją poznać każdy, kto zajmuje sie popularyzowaniem obrazu łowiectwa.

Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1983

VADEMECUM MYŚLIWEGO – Stanisław Godlewski

Książka w formie pytań i rozszerzonych odpowiedzi, obejmujących całokształt problematyki łowieckiej. Częściowo niektualna.

Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1989

NAUKA ŁOWIECTWA WE DWÓCH TOMACH – Ignacego Bobiatyńskiego – kandydata filozofii

Książka będąca reprodukcją wykonaną z oryginału wydanego w 1823 r. w Wilnie. Zachowując XIX-wieczną fomę i treść pozwala przenieść się w myślą w tamte lata i lepiej zrozumieć nasze korzenie.

Hubertus Classic Sp. z o.o. Warszawa 1989

WŚRÓD MYŚLIWYCH PRZED PÓŁWIEKIEM – Jerzy Jerzmanowski

Zbiór starych anegdot, opowieści myśliwskich, opisów polowań, portretów ludzkich itp.

Czytelnik, Warszawa 1987

DZIK – Bogusław Fruziński

Obszerne i wyczerpujące opracowanie naukowe: biologia, środowisko, hodowla, użytkowanie łowieckie, a nawet preparowanie trofeów.

Wydawnictwo Cedrus, Warszawa 1992

OKREŚLANIE WIEKU ZWIERZYNY – Josef Lochman i inni

Bogato ilustrowany poradnik uczący oceniać wiek wszelkiej zwierzyny łownej tak żywej, jak i ubitej.

Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1987

PTAKI ŁOWNE – Wiesław Dudziński

Bogato ilustrowana książka zawierająca opisy gatunków ptaków łownych i drapieżnych, problemy ochrony i hodowli oraz sposoby polowania.

Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1988

SARNA – Zygmunt Pielowski

Obszerne i wyczerpujące opracowanie naukowe: morfologia, biologia i ekologia, hodowla, polowanie, trofea.

Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1984

AMATORSKIE SZKOLENIE PSÓW – A. Brzezicha, H. Lisiecki

Podstawy szkolenia psów co prawda niemyśliwskich, ale wiele wiadomości (fizjologia psa, zoopsychologia, wychowanie i szkolenie wstępne) można doskonale wykorzystać w szkoleniu psów myśliwskich.

Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1989

MÓJ PIES I JA – A. Brzezicha, B. Walczyna

Zwięzły i przejrzysty podręcznik szkolenia psów. Większość wskazówek można wykorzystać przy wychowaniu i wstępnym szkoleniu psów mysliwskich.

Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1993

PSY, RASY I WYCHOWANIE – Lubomir Smyczyński

Bogato ilustrowany podręcznik dla miłośników psów rasowych. Znaleźć w nim można ciekawe informacje przydatne od momentu kupna psa, przez jego utrzymanie i wychowanie – aż po wzorce ras, w tym także tzw. psów do polowania.

Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1989

SZKOLENIE PSÓW MYŚLIWSKICH – Jan Gieżyński

Podstawowy podręcznik hodowcy psa myśliwskiego. Zawiera wszystkie informacje potrzebne do chowu, wychowania, układania, usuwania wad i utrzymania zdrowia psów różnych ras myśliwskich.

Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1987

TERIERY – Elżbieta Chwalibóg

Książeczka z serii “Hobby”. Zawiera szczegółowy opis poszczególnych ras terierów, ich pochodzenie, pokrój i wskazówki do pielęgnacji.

Egross, Warszawa 1991

TY I TWÓJ PIES – David Taylor

Encyklopedyczny poradnik dla właścicieli psów: pielęgnacja, rozmnażanie, wychowanie, zdrowie.

Muza S.A., Warszawa 1993

WYŻŁY, CHARAKTERYSTYKA I PRZEZNACZENIE – Erwin Dembiniok

Opracowanie bardzo specjalistyczne, zawiera wiele bezcennych wskazówek, skupia się głównie na prawidłowym i etycznym polowaniu z wyżłem już ułożonym.

Sp-nia “Merkury”, Inowrocław 1992

ZDROWE ŻYWIENIE PSÓW – Eva Maria Bartenschlager

Książka podaje zapotrzebowanie na składniki pokarmowe poszczególnych ras psów w różnym wieku, zależnie od rodzaju pracy, także diety dla psów chorych.

Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa 1993

ZROZUMIEĆ PSA – Jerzy Błażej Wilski

Podstawowy podręcznik dla myśliwego – właściciela psa. Od innych pozycji różni go podejście do hodowli i polowania z psem pod kątem zrozumienia jego psychiki.

Wydawnictwo “Łowiec Polski”, Warszawa 1992

BROŃ ŚRUTOWA I TECHNIKA STRZELANIA – Tadeusz Puchalski

Bogato ilustrowane opracowanie pokazujące współczesne strzelby śrutowe i uczące podstaw strzału śrutowego sportowego i myśliwskiego, bezpiecznego obchodzenia się z bronią i jej pielęgnacji.

Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1986

MYŚLIWSKA BROŃ PALNA – Anatol Szyrkowiec

Informator z dziedziny eksploatacji myśliwskiej broni śrutowej, kulowej i kombinowanej. Podaje zasady budowy, współdziałanie części i mechanizmów, amunicję, konserwację i zachowanie warunków bezpieczeństwa.

Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1988

ELABORACJA KULOWEJ AMUNICJI MYŚLIWSKIEJ I SPORTOWEJ – Paweł Morawski

Zbiór podstawowych informacji o komponentach, sprzęcie i technice scalania amunicji. Motywy skłaniające myśliwych i strzelców sportowych do elaboracji są różne, dla jednych jest to możliwość obniżenia kosztów amunicji dla innych – jedyny sposób na radykalną poprawę osiąganych wyników strzeleckich

Kraków, kwiecień 2008

AMUNICJA I JEJ ELABORACJA – Jerzy A. Ejsmont

Książka porusza zagadnienia związane z nabojami do do broni strzeleckiej. Wielu osobom trudno jest uwierzyć, że w warunkach domowych można zrobić amunicję lepszą niż wytwarzana przez renomowanych producentów.

Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2010

ŚLADAMI ZWIERZĄT – Jerzy Romanowski

Opisy najczęściej spotykanych śladów ssaków i ptaków uzupełnione podstawowymi informacjami o ich życiu.

Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1990

TROPY I ŚLADY ZWIERZĄT – Wiesław Albin Chmielewski

Zwięzłe opisy najczęściej spotykanych śladów ssaków i ptaków uzupełnione podstawowymi informacjami o ich życiu.

Wydawnictwo PTTK “Kraj”, Warszawa 1987

PREPAROWANIE TROFEÓW MYŚLIWSKICH – Albin Łącki

Książka podaje zasady i sposoby preparowania ptaków i ssaków. Szeroko i szczegółowo omówiono preparowanie całych zwierząt. Preparowanie najpopularniejszych trofeów myśliwskich, tj. poroży zwierzyny płowej i oręży dzików omówione jest bardzo pobieżnie.

Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1988

Zapraszamy na opowieść Kolegi Leszka Szewczyka z Klubu Kolekcjonera i Kultury Łowieckiej Polskiego Związku Łowieckiego o łowiectwie w literaturze pięknej:

Pasowanie myśliwskie

Gdy myśliwy upolował pierwszego grubego zwierza, wówczas odbywa się ceremoniał pasowania myśliwskiego. Na rozpoczęcie pasowania myśliwskiego sygnaliści grają sygnał „Pasowanie myśliwskie”. Pasowanie przeprowadza się tak, jak ceremonię chrztu, z tym że znaczenia farbą dokonuje się nożem lub kordelasem. Rota pasowania brzmi:

Zgodnie z wielowiekową tradycją pasuję Cię
na rycerza św. Huberta, znakiem farby Cię znaczę.
Bądź zawsze wierny kniei i dobrym obyczajom łowieckim,
przestrzegaj prawa łowieckiego. Darz bór Ci życzę!
Myśliwy odpowiada: – Ku chwale polskiego łowiectwa!

Podczas wręczania złomu sygnaliści grają sygnał pokotu właściwy dla danego gatunku upolowanej zwierzyny grubej, a na koniec ceremonii pasowania myśliwskiego sygnał „Darz Bór”.

Miło, gdy w kilku słowach podziękuje za przyjęcie go w poczet rycerzy św. Huberta. Farby z czoła nie wolno zmyć do końca łowów.
  Jedynie myśliwy pasowany ma prawo noszenia kordelasa. To kolejna pozostałość po rycerskim rodowodzie tradycji myśliwskiego pasowania. Kordelas pełni tu rolę miecza. Oręża, który – wraz z pasem i ostrogami – był materialnym potwierdzeniem przynależności do kasty rycerzy. Zwyczajowo również tylko pasowany myśliwy może występować w poczcie sztandarowym – czy to w roli chorążego, czy przybocznego. Utarło się, by jedynie pasowanym myśliwym powierzać obowiązek opiekuna nad stażystą w kole łowieckim.
  W niektórych regionach naszego kraju funkcjonuje obyczaj żywcem przeniesiony z tradycji rycerskiej : Uderzanie płazem kordelasa, lub noża, po ramionach pasowanego. Z pewnością nie można jednak zaakceptować kolejnej modyfikacji obrzędu, a mianowicie uderzania po ramionach lufami strzelby. Do takiej promocji tradycja rycerska, wojskowa i myśliwska rezerwuje jedynie broń białą.
  Są koła łowieckie, w których utarł się zwyczaj powtarzania pasowania myśliwskiego po strzeleniu przez młodego myśliwego pierwszej sztuki każdego gatunku grubej zwierzyny. Myśliwy jest pasowany przy pierwszym rogaczu, pierwszym dziku itd. To błąd. Ostrogi rycerza św. Huberta dostaje się raz. Każda kolejna okazja powinna być ograniczona do zwykłego wręczenia złomu.
  Problem pojawia się w chwili, gdy myśliwy swego pierwszego w życiu grubego zwierza powali na polowaniu indywidualnym. Dobrze, jeśli towarzyszy mu choćby jeden członek Polskiego Związku Łowieckiego. Wówczas właśnie ten towarzysz łowów musi wziąć na swe barki dopełnienie całego ceremoniału. Co jednak zrobić, gdy młody strzelec polował samotnie ? W dobrym tonie leży, by zarząd koła łowieckiego poinformował o szczęśliwym zdarzeniu wszystkich członków koła już na najbliższym polowaniu zbiorowym. Myśliwcowi, oczywista, przysługują wszelkie honory myśliwego pasowanego.
  Miłą pamiątką pasowania jest gałązka pierwszego złomu, zasuszona i przechowywana w łusce po naboju, od którego padł zwierz. Można, oczywiście, kolekcjonować w tej formie fragmenty wszystkich złomów.
  Pasowanie to wielki dzień w życiu myśliwego. Organizatorzy polowania powinni zadbać o jego właściwą oprawę. To skandal, jeśli prowadzący łowy, czy zarząd koła łowieckiego, nie zechce – z głupoty, niewiedzy, nieznajomości tradycji – uhonorować młodego łowcy zorganizowaniem uroczystości pasowania. Pasowanie to wielka nobilitacja, kolejny szczebel myśliwskiej kariery. A przy tym kolejne wyzwanie dla samego myśliwego. Stara maksyma głosi “Szlachectwo zobowiązuje”. Myśliwy z kordelasem u boku tym pilniej musi strzec kanonów łowieckiej etyki, obyczajów, poszanowania zwierzyny. Pasowanemu nie wolno zaniedbać niczego, co tworzy spisany i niepisany kodeks myśliwski.

Ostatni kęs, pieczęć, złom

Termin łowiecki “ostatni kęs”, “pieczęć” i “złom” razem tworzą jeden myśliwski obrzęd, nazywany złomem.

  Słowo “złom” w terminologii łowieckiej ma kilka znaczeń. W tym konkretnym przypadku chodzi o wyróżnienie, którym honorowany jest myśliwy w trakcie udanego polowania na grubego zwierza, oraz o ściśle z nim powiązany obyczaj składania hołdu strzelonej zwierzynie. Złom, mówiąc najprościej, to gałązka, odłamana, a nie odcięta nożem, z drzewa, które rosło najbliżej miejsca, w którym padł zwierz. Honorowanie myśliwego złomem, czyli wręczenie mu owej gałązki, to jeden z najstarszych obyczajów łowieckich. Nawiązuje do antycznego dekorowania zwycięzców wieńcem laurowym. Jego korzenie sięgają starożytności. Ilustrują to choćby późnośredniowieczne dzieła malarskie, ukazujące myśliwego, przy upolowanej zwierzynie, w wieńcu laurowym na skroniach.
  Współcześnie uhonorowanie złomem przysługuje myśliwemu, który strzelił grubego zwierza – łosia (przed objęciem tego gatunku całoroczną ochroną), jelenia, daniela, sarny, muflona i dzika. W niektórych regionach naszego kraju funkcjonuje obyczaj nagradzania złomem również tego myśliwego, który strzelił rzadki gatunek zwierzyny drobnej, lub małego drapieżnika – np. jarząbka, czy borsuka.
  W praktyce ten piękny obrzęd myśliwski, tworzony przez trzy składowe – ostatni kęs, pieczęć i złom – wygląda następująco :
Tuż po podniesieniu sztuki zwierzyny grubej, co ważne, przed jej wypatroszeniem, prowadzący polowanie, łowczy czy prezes koła, lub inny, nobliwy w grupie myśliwy, odłamuje – a nie odcina – gałązkę drzewa, rosnącego w pobliżu miejsca, w którym zwierz padł. Najlepiej, jeśli jest to drzewo iglaste, lub dąb. Jeśli nie ma tych gatunków w pobliżu można wykorzystać każde inne drzewo, lub krzew. Z gałązki tej myśliwy, który przeprowadza obrzęd, odłamuje mniejszy kawałek i wkłada zwierzowi do gęby. Fragment, włożony zwierzowi do pyska, to tzw. ostatni kęs. Swoiste uhonorowanie zwierzyny, wyposażenie jej w podróż w zwierzęce zaświaty. Należy zadbać o to, by ostatni kęs nie był powalany farbą. Ostatnim kęsem nie honorujemy dużych drapieżników, jeśli w przyszłości znów będziemy na nie polować. Jest to forma zastrzeżona wyłącznie dla roślinożerców.

   Kolejny fragment ułamanej wcześniej gałęzi kładziemy na ranie wlotowej tuszy. Ten kawałek gałązki to tzw. pieczęć, nazywana też ostatnim złomem. Spełnia ona rolę podwójną : jest to zmaterializowany symbol żalu strzelca za to, że zadał zwierzynie ból, rodzaj duchowego “,balsamu na ranę”. Pieczęć podnosi też walor estetyczny tuszy. Po prostu zakrywa ranę postrzałową. Jeśli ostatnim złomem dekorujemy zwierzynę, która leży już na pokocie, zatem leży na prawym boku, zaś i rana wlotowa jest po stronie prawej, to pieczęć w tym wyjątkowym wypadku położyć trzeba na ranie wylotowej. Zasadą jest, by wierzchołek gałązki, pełniącej rolę pieczęci, skierowany był u samców w stronę trofeum, zaś u samic w stronę narządów rodnych. W prosty sposób odzwierciedla to nasze nadzieje, wiązane z płcią zwierzyny : od samców oczekujemy jak najlepszych trofeów, od samic jak najlepszego przychówku.
  Ostatni fragment ułamanej gałązki to złom myśliwski. Nagroda dla myśliwego za wykazaną łowiecką sprawność. Gałązkę tę mistrz ceremonii moczy najpierw w farbie ubitego zwierza, a następnie podaje szczęśliwemu strzelcowi. Złomu myśliwskiego nie należy wręczać, trzymając gałązkę w dłoni. Przyjęło się że złom podawany jest na głowni kordelasa, lub noża myśliwskiego. W ostateczności używa się tradycyjnego w formie myśliwskiego kapelusza. Osoba, która złom wręcza, podaje go lewą ręką. Również przyjmujący podejmuje złom ręką lewą. Wszyscy obecni przy tej ceremonii myśliwi muszą odkryć głowy. Kapelusza, czy czapki, nie zdejmuje jedynie honorowany strzelec. Myśliwy zatyka następnie złom za tasiemki swego kapelusza i do końca łowów poluje z tak przyozdobionym nakryciem głowy. Złom należy przypiąć po stronie prawej kapelusza, lub czapy.
  Tak obrzęd ten przebiega na łowach zbiorowych. Na polowaniu indywidualnym wszystkie czynności wykonuje szczęśliwy strzelec. Miłym obyczajem jest, by myśliwy odłamał kawałek własnego złomu i wręczył go naganiaczowi, który wypchnął zwierza na jego stanowisko. Część złomu należy też wręczyć przewodnikowi psa, jeśli pies był użyty do dojścia postrzałka. Przewodnik psa, jeżeli wysoko ceni pracę czworonoga, powinien z tego fragmentu odłamać jeszcze mniejszy kawałek i zatknąć go za psią obrożę.
  Czy każdego myśliwego, który upolował grubego zwierza, należy dekorować złomem ? Oczywiście, nie ! Złom, nazywany pięknie orderem kniei, należy się jedynie myśliwemu, który strzelił zwierza w całkowitej zgodzie z wymogami etyki łowieckiej i łowieckimi przepisami. Jeśli zwierz zdobyty został z pogwałceniem kanonów etyki, lub niezgodnie z przepisami, strzelec złomu nie dostaje i powinien traktować to jak najsroższą karę honorową. Jednak nawet wówczas należy uhonorować zwierzynę ostatnim kęsem i pieczęcią. Zwierzyna jest bowiem zawsze niewinna.
  Złom trafił także do myśliwskiej obyczajowości pogrzebowej. Gałązkę złomu rzuca się do mogiły za myśliwym, który przenosi się do Krainy Wiecznych Łowów. Trumna i złom skrywają się w grobie przy dźwiękach sygnału “Koniec polowania”, lub “Darz Bór”, albo też opracowanego zupełnie współcześnie sygnału “Pożegnanie myśliwego z knieją”. Przyjęło się również, iż w kieszeniach nieszczęśnika jest kilka nabojów w kalibrze broni, używanej przez niego za życia.
  W polskim łowiectwie złom ma wiele znaczeń, pełni wiele funkcji. Zawsze jednak są to elementy życia łowieckiego największej rangi. Nic dziwnego, że najwyższe polskie odznaczenie łowieckie, ustanowione już w roku 1929, nosi nazwę “Złom”. Jest to wykonana ze złoconej blachy plakieta – wizerunek dwóch gałązek, iglastej i liściastej.

Inne znaczenia “Złomu”

W tradycji złomów wyróżnić można także złom okolicznościowy symbolizujący np. otwarcie uroczystości lub też ostatnie pożegnanie myśliwego.

Złom okolicznościowy może być stosowany podczas uroczystości łowieckiej np. otwarcia wystawy, domku myśliwskiego lub też sezonu polowań. Wówczas to osoba najbardziej godna, przewodząca uroczystości dokonuje odłamania gałązki w miejsce przecięcia wstęgi. Przy tej okazji stosowana jest fanfara myśliwska lub sygnał „Darz bór”.

Opłatek na świerkowym złomku podczas polowania wigilijnego

Złom trafił także do myśliwskiej obyczajowości pogrzebowej. Gałązkę złomu rzuca się do mogiły za myśliwym, który przenosi się do Krainy Wiecznych Łowów. Trumna i złom skrywają się w grobie przy dźwiękach sygnału “Koniec polowania”, lub “Darz Bór”, albo też opracowanego zupełnie współcześnie sygnału “Pożegnanie myśliwego z knieją”. Przyjęło się również, iż w kieszeniach nieszczęśnika jest kilka nabojów w kalibrze broni, używanej przez niego za życia.
Tradycją ostatnich lat stało się, że myśliwi podczas uroczystości pogrzebowej członka koła zamiast kwiatów posiadają gałązkę Złomu. W różnych regionach kraju występuje kilka modyfikacji tego zwyczaju. Polegają one m.in. na tym, że:
a). myśliwi przychodzą na uroczystość z gałązkami Złomu zatkniętymi za wstążkę kapelusza z lewej strony (a więc po przeciwnej niż na polowaniu) lub z włożonymi do kieszonki złomkami po lewej stronie kurtki stroju myśliwskiego (na piersiach);
b). gałązkę Złomu zaopatrzoną w czarną kokardkę przypina się szpilką do lewego rękawa kurtki stroju myśliwskiego po zewnętrznej stronie ok. 20 cm od mankietu rękawa;
c). złomy przygotowane przez koło trzyma jeden z myśliwych w kapeluszu lub koszyku stojąc obok grobu, a pozostali podchodząc do grobu biorą po jednej sztuce.

Podczas zakończenia ceremonii pogrzebowej, kiedy pozostali uczestnicy pogrzebu składają kwiaty, myśliwi kładą na opuszczoną trumnę Złomy.

Stosowany jest także zwyczaj dekorowania sztandaru gałązką złomu przymocowaną do drzewca złomu odłamaną częścią do góry. W czasie opuszczania trumny do grobu Prezes lub inny członek zarządu koła podchodzi do salutującego sztandarem pocztu odłamuje połowę złomu i wrzuca do grobu.

Ceremoniał sztandarowy

Sztandar łowiecki jest symbolem Polskiego Związku Łowieckiego oraz zrzeszonych w nim kół łowieckich i myśliwych. Stanowi najgodniejszy znak duchowej więzi, jedności i prawości polskiego łowiectwa, prezentowany w najważniejszych momentach iwydarzeniach w życiu Polskiego Związku Łowieckiego oraz w wystąpieniach zewnętrznych. Jest zarazem symbolem zbiorowej i osobistej godności polskich myśliwych. Poprzez swą symbolikę wyraża szczytne wartości duchowe, ideowe i moralne polskiego łowiectwa, jego wielowiekowe tradycje oraz współczesne cele naszego zrzeszenia. Symbolika ta i płynące z niej przesłania zobowiązują nas do poszanowania przyrody i etycznego wypełniania myśliwskich powinności. Dlatego sztandarom powinniśmy okazywać należny honor i szacunek w każdej sytuacji – podczas oficjalnych prezentacji, a także podczas transportu i przechowywania. Sztandar mogą posiadać:

Polski Związek Łowiecki – na szczeblu centralnym, jako zrzeszenie myśliwych i kół łowieckich.
Okręgi PZŁ – jako okręgowe organy zrzeszenia.
Koła Łowieckie – jako osoby prawne i podstawowe ogniwa organizacyjne PZŁ.
Kluby specjalistyczne PZŁ.

Podstawę prawną do posiadania i używania sztandaru stanowi Statut Polskiego Związku Łowieckiego.

SZTANDAR KOŁA ŁOWIECKIEGO

Ranga i znaczenie sztandaru wymaga, aby koło łowieckie ubiegające się o posiadanie sztandaru posiadało dorobek co najmniej 10 lat nienagannej działalności organizacyjnej oraz wykazywało się poszanowaniem tradycji i etyki łowieckiej.
Koło łowieckie podejmuje poprzez Walne Zgromadzenie Członków uchwałę o fundacji sztandaru. W sprawie podjętej uchwały powinna być zasięgnięta opinia Okręgowej Rady Łowieckiej i Zarządu Okręgowego PZŁ. Procedura fundacji sztandaru powinna mieć następujący przebieg:

1) powołanie komitetu fundacyjnego,
2) powołanie rodziców chrzestnych sztandaru,
3) określenie terminów realizacji fundacji sztandaru,
4) przyjęcie propozycji projektu sztandaru i zaopiniowanie jego wzoru przez Zarząd Okręgowy,
5) wystąpienie do Okręgowej Rady Łowieckiej z prośbą o nadanie sztandaru i wystawienie aktu jego nadania,
6) określenie, w uzgodnieniu z Okręgową Radą Łowiecką, terminu przekazania sztandaru.

Przekazanie sztandaru kołu łowieckiemu powinno odbywać się uroczyście z udziałem sztandaru Okręgowej Rady Łowieckiej, sztandarów zaprzyjaźnionych kół łowieckich i organizacji współpracujących z kołem. Sztandar prezesowi koła przekazuje najwyższy rangą przedstawiciel PZŁ lub Prezes Okręgowej Rady Łowieckiej, Łowczy Okręgowy lub inny upoważniony członek ORŁ lub ZO PZŁ. Uroczystość powinna być uświetniona sygnałami i muzyką myśliwską.

UDZIAŁ SZTANDARU W UROCZYSTOŚCIACH

I SZTANDAR POLSKIEGO ZWIĄZKU ŁOWIECKIEGO

Polski Związek Łowiecki może prezentować swój sztandar podczas:

uroczystości przekazania sztandaru Okręgowi Polskiego Związku Łowieckiego,
krajowych zjazdów delegatów PZŁ,
uroczystości związanych z kultem św. Huberta,
przekazywania tytułu honorowym członkom PZŁ,
pogrzebu zasłużonych działaczy PZŁ,
uroczystości jubileuszowych PZŁ,
uroczystości, narodowych, (państwowych), samorządowych i religijnych (na zaproszenie organizatorów), jeżeli tego wymaga dobro PZŁ,
innych szczególnie ważnych wydarzeń dla PZŁ, na podstawie decyzji Prezesa NRŁ lub Łowczego Krajowego.

II SZTANDAR OKRĘGU PZŁ

Sztandar Okręgu Łowieckiego reprezentuje polskie łowiectwo tego okręgu na forum społecznym oraz myśliwskim w regionie i może być prezentowany podczas:

krajowych zjazdów delegatów PZŁ – na zaproszenie NRŁ,
okręgowych zjazdów delegatów PZŁ,
łowieckich uroczystości rocznicowych,
pogrzebu zasłużonych działaczy PZŁ,
uroczystości związanych z kultem św. Huberta,
wręczania na terenie okręgu odznaczeń łowieckich ogólnokrajowych i okręgowych,
przekazywania sztandaru kołom łowieckim,
uroczystości państwowych, samorządowych i religijnych (na zaproszenie), jeżeli tego wymaga dobro PZŁ,
innych, szczególnie ważnych wydarzeń dla PZŁ, zgodnie z decyzją Prezesa ORŁ lub Łowczego Okręgowego.

III SZTANDAR KOŁA ŁOWIECKIEGO

Sztandar koła łowieckiego jest wyrazem więzi braci myśliwskiej, a także uzewnętrznieniem szczytnych wartości i celów polskiego łowiectwa. Sztandar koła może brać udział w:

okręgowych zjazdach delegatów PZŁ, na zaproszenie ORŁ,
odznaczaniu koła odznaczeniami,
walnych zgromadzeniach koła,
uroczystościach rocznicowych w okręgu i w kole,
pogrzebie myśliwego,
uroczystościach związanych z kultem św. Huberta,
uroczystości ślubowania myśliwych,
uroczystościach państwowych, samorządowych, religijnych i innych uroczystościach regionalnych (na zaproszenie), jeżeli wymaga tego dobro PZŁ,
innych uroczystościach, wg decyzji zarządu koła, np. w otwarciach i zamknięciach wystaw łowieckich, festiwalach myśliwskich itp.

OPIS SZTANDARU

Sztandar stanowi płat tkaniny o wymiarach zazwyczaj 100 x 100 cm, przymocowany do drzewca zakończonego grotem (głowicą sztandaru). Barwa tkaniny nie powinna nawiązywać do barw państwowych (biało – czerwonych). Celowym jest, aby lewy płat (rewers) był w kolorze zieleni (P ANTONE 568C, 369C, 376C), na którym umieszcza się aktualny znak organizacyjny PZŁ. Kolorystyka iornamenty prawego płata (awersu) są dowolne, przy czym powinny być na nich uwzględnione: nazwa i godło koła, motywy charakterystyczne dla koła, jego łowisk lub elementy regionalne, herby samorządów itp. Dobór motywów, ich układ i kolorystyka powinny nawiązywać do polskich lub regionalnych tradycji łowieckich przy równoczesnym odpowiednim wyrazie artystycznym. Na sztandarze koła łowieckiego nie mogą być umieszczane godło państwowe, ani symbole odznaczeń np. „Złomu” lub „Medalu św. Huberta”, jeżeli koło nie jest do tego uprawnione. Do przydrzewcowej krawędzi płata powinny być przyszyte kółeczka mocujące go do drzewca. Pozostałe krawędzie powinny być obszyte frędzlami o długości 6-8 cm.
Drzewce o przekroju okrągłym lub ośmiokątnym składa się z dwóch części, łączonych gwintowanymi tulejami. Dolna część drzewca zakończona jest metalowym okuciem, zwanym „stopką”. Płat do drzewca mocowany jest za pomocą pręta wsuwanego w śruby wkręcone w drzewce. Na pręt nasuwa się kółeczka metalowe przyszyte do płata. Na drzewcu mogą być umieszczone gwoździe pamiątkowe.
Głowica sztandaru (grot), nakręcana na drzewce, powinna być wykonana w formie czytelnego z obu stron odlewu emblematu PZŁ lub nawiązywać do symboliki historii łowiectwa, koła, regionu. Grotu nie może stanowić godło państwowe. W metalowej podstawie grotu może być schowek na akt fundacyjny sztandaru (pismo zawierające datę rozwinięcia, wykaz inicjatorów, projektantów, wykonawców, fundatorów, rodziców i innych osób). Wszystkie części metalowe płata i drzewca oraz gwoździe pamiątkowe, powinny być wykonane z niekorodującego metalu.
Pod grotem, na drzewcu można zamocować w zależności od okoliczności:1) wstęgę orderową PZŁ o szerokości 3,5 cm i długości 90 cm, tworząc z niej kokardę o zwisających wzdłuż drzewca końcach, zakończonych frędzlami. Wstęga orderowa ma barwy wstęgi orderowej odznaczeń PZŁ,
2) czarną wstęgę żałobną, podobnie wiązaną o szerokości 9,5 cm i długości od 75 cm do 90 cm, zakładaną na uroczystości żałobne,
3) biało – czerwoną wstęgę o szerokości 9,5 cm długości 90 cm, zakładaną na uroczystości narodowe (państwowe),
4) długości wstęg podane są bez frędzli. Zaleca się aby długość szarf nie była większa od długości płata sztandaru.
Do zabezpieczenia sztandaru służy pokrowiec o formacie nieco większym od płata sztandaru wraz z frędzlami. Drzewce po rozkręceniu należy przechowywać w pokrowcu do tego celu przeznaczonym. Można, jako osłonę przed deszczem stosować folię ochronną.
Uzupełnienie sztandaru stanowią trzy szarfy dla członków pocztu o szerokości 10 cm i długości 2,15 m. Szarfy mają barwy wstęgi orderowej PZŁ i są zakończone frędzlami koloru złotego. Nosi się je z prawego barku do lewego boku, gdzie powinny być spięte rozetą z tego samego materiału co szarfy.
Za godne przechowywanie sztandaru odpowiada zarząd koła. Sztandar, ze względu na możliwość deformacji, najlepiej przechowywać rozwinięty w oszklonej gablocie.

POCZET SZTANDAROWY

Powierzenie zaszczytu noszenia lub asystowania sztandarowi jest wyrazem uznania dla myśliwego, jego postawy etycznej i zasług łowieckich. Do pocztu sztandarowego powołuje się myśliwych prawych i dobrze się prezentujących. Na przewodniczącego pocztu (zajmującego miejsce z prawej strony sztandaru) powołuje się osobę doświadczoną i znającą ceremoniał sztandarowy. Chorążym (sztandarowym) powinna być osoba silna i wytrzymała fizycznie. Trzeci członek pocztu stanowi asystę.
Wszyscy członkowie pocztu powinni występować w stroju organizacyjnym, w kapeluszu myśliwskim oraz w pełnej gali z odznaczeniami i kordelasem noszonym na rapciach, wbiałych rękawiczkach i z założonymi szarfami. Zimą dopuszcza się do stroju myśliwskiego płaszcz, będący elementem stroju organizacyjnego, lub kurtkę zimową koloru zielonego. Sztandarowy, jak i pozostali członkowie pocztu, powinni dobrze znać właściwe chwyty sztandaru i przyjmowane postawy.

CHWYTY I KOMENDY DLA POCZTU SZTANDAROWEGO

Poczet wykonuje chwyty sztandarem na wydawane przez prowadzącego uroczystość komendy, a w czasie ceremonii kościelnych i pogrzebowych samoistnie. Poczet sztandarowy obowiązują postawy:

Baczność (postawa zasadnicza), 2) Prezentuj,
Spocznij,
Na ramię,
Do nogi,
Salutowanie – w miejscu i w marszu.

Baczność – Chorąży trzyma sztandar postawiony na stopce, przy prawej nodze, na wysokości czubka buta. Drzewce przytrzymuje prawą ręką powyżej pasa, a łokieć tej ręki lekko przyciska do korpusu ciała. Lewa ręka opuszczona jest wzdłuż szwów spodni. Asysta stoi na baczność.

CHWYTY I KOMENDY DLA POCZTU SZTANDAROWEGO

Poczet wykonuje chwyty sztandarem na wydawane przez prowadzącego uroczystość komendy, a w czasie ceremonii kościelnych i pogrzebowych samoistnie. Poczet sztandarowy obowiązują postawy:

Prezentuj – chorąży z postawy „zasadniczej” podnosi prawą ręką sztandar do położenia pionowego przy prawym ramieniu (dłoń prawej ręki na wysokości barku), lewą ręką chwyta drzewce sztandaru tuż pod prawą ręką, którą później opuszcza na całą długość i obejmuje nią dolną część drzewca. Asysta przyjmuje postawę „baczność”.

Spocznij – chorąży trzyma sztandar przy prawej nodze. Lewa nogę stawia w pozycji spocznij. Asysta stoi na spocznij.

Na ramię – chorąży kładzie drzewce prawą ręką, pomagając sobie lewą, na prawe ramię i trzyma je pod kątem 45 stopni. Płat sztandaru musi być oddalony od barku przynajmniej na szerokość dłoni.

Do nogi – z położenia „prezentuj” lub „na ramię” chorąży przenosi sztandar prawą ręką (przy pomocy lewej) do nogi, ustawiając stopkę przy czubku buta prawej nogi. Asysta stoi w pozycji „spocznij”.

Salutowanie w miejscu – wykonuje się z postawy „prezentuj”. Chorąży, w zależności od sytuacji, robi zwrot w prawo (w lewo) w skos z równoczesnym wysunięciem lewej nogi w przód na odległość jednej stopy i pochyla sztandar w przód pod kątem 45 stopni, przenosząc go następnie, po czasie salutowania, do pozycji „prezentuj”. Salutowanie w miejscu i w marszu wykonuje się w momentach szczególnie podniosłych, np.: w trakcie grania hymnu, sygnałów myśliwskich „Pasowanie myśliwskie”, „Darz Bór”, odsłaniania pomników i tablic pamiątkowych, składania kwiatów i wieńców, czczenia zmarłych minutą ciszy, na komendy prowadzącego uroczystości oraz podczas uroczystości religijnych w momentach uzgodnionych z celebransem.

Salutowanie w marszu – w marszu salutuje się sztandarem przez opuszczenie go z położenia „na ramię” do położenia takiego jak „salutowanie w miejscu”.

PRZEKAZANIE SZTANDARU KOŁU ŁOWIECKIEMU

Przekazanie, rozwinięcie i poświęcenie sztandaru łowieckiego jest aktem szczególnie uroczystym dla społeczności myśliwych. Przed przekazaniem i rozwinięciem sztandar nie może być używany publicznie. Uroczystość odbywa się w obecności myśliwych w strojach organizacyjnych PZŁ, przedstawicielach organów naczelnych i okręgowych, przy udziale zaprzyjaźnionych kół łowieckich i zaproszonych gości. Prestiżu ceremonii dodaje obecność pocztu sztandarowego Okręgowej Rady Łowieckiej i pocztów innych kół. Pożądany jest jak najliczniejszy udział publiczności. Przebiegiem uroczystości kieruje wyznaczona osoba (zwykle z grona zespołu fundacyjnego lub władz koła), która wydaje pocztowi komendy. Ceremonia przekazania sztandaru może odbywać się podczas uroczystości o charakterze świeckim lub religijnym, wówczas organizatorzy uzgadniają przebieg ceremoniału z celebransem, uwzględniając zapisy niniejszego regulaminu.
Uroczystość rozpoczyna sygnał myśliwski „Powitanie”. Prowadzący wita zebranych, a następnie podaje komendę : „Sztandary – wprowadzić”. W momencie wprowadzania i odprowadzania sztandarów wszyscy zajmują postawę stojącą, a sygnaliści grają zwykle: „Marsz św. Huberta”. Jako ostatni wchodzą członkowie komitetu fundacyjnego, wnosząc nierozwinięty sztandar, który będzie przekazywany i układają go na przygotowanym stoliku przykrytym zielonym suknem.
Na rozpoczęcie ceremoniału sztandarowego sygnaliści grają sygnał: „Pasowanie myśliwskie”.
Prowadzący lub rodzice chrzestni zwracają się do najwyższego rangą przedstawiciela PZŁ o przekazanie sztandaru. Ten odczytuje akt nadania, a następnie dokonuje przekazania sztandaru na ręce prezesa koła, który przyklęka na prawe kolano, ujmuje narożnik płata sztandaru i całuje go, po czym wstaje.
Przekazujący sztandar wygłasza sentencję: Przekazuję Wam sztandar (wymienia nazwę koła), jako symbol pięknych idei prawego łowiectwa oraz znak Waszej koleżeńskiej i organizacyjnej wspólnoty. Działając i polując pod nim, bądźcie wierni wyobrażeniom na tym sztandarze ujętym, kultywujcie najlepsze tradycje naszych przodków. Noście ten sztandar wysoko, doznajcie pod nim wiele myśliwskich satysfakcji i zadowolenia. Niech Wam święty Hubert i bór darzą!
Przyjmujący prezentuje z obu stron płaty sztandaru, po czym zwraca się do stojącego obok pocztu sztandarowego:Przekazuję pod Waszą straż i opiekę najcenniejszy symbol naszego koła. Strzeżcie go jak prawdziwego skarbu dla nas i dla potomnych.
Sztandarowy występuje do przodu, zatrzymuje się trzy kroki przed sztandarem i odpowiada: Przyrzekamy go strzec.Następnie przyklęka na prawe kolano, całuje skraj sztandaru, wstaje, przejmuje sztandar, robi w tył zwrot i wstępuje na dotychczas zajmowane miejsce, przyjmując postawę zasadniczą.
Podczas uroczystości powinna być wyłożona Księga Pamiątkowa Sztandaru celem złożenia podpisów przez osoby wbijające gwoździe pamiątkowe.
Uroczystości przekazania i poświęcenia sztandaru może towarzyszyć akt odnowienia ślubowania myśliwskiego. Wówczas asystujący prezesowi myśliwi przyklękają na prawe kolano przy płacie sztandaru, wyciągają prawe ręce ze złożonymi dwoma palcami doślubowania, dotykając nimi płatu sztandaru. Wszyscy pozostali członkowie koła, zprezesem włącznie, stojąc w postawie zasadniczej z dwoma palcami uniesionymi do ślubowania, powtarzają za prezesem rotę ślubowania:
Przyjmując ten sztandar, symbol prawego łowiectwa, ślubujemy uroczyście: przestrzegać sumiennie praw łowieckich, postępować zgodnie z zasadami etyki łowieckiej, zachowywać tradycje polskiego łowiectwa, chronić przyrodę ojczystą, dbać o dobre imię łowiectwa i godność polskiego myśliwego.
Sygnaliści grają sygnał „Darz Bór”.
Na zakończenie uroczystości prowadzący podaje komendę „Sztandary – odprowadzić”.
Podczas odprowadzania sztandarów sygnaliści grają marsz myśliwski (np. Marsz Św. Huberta), a na zakończenie uroczystości sygnał „Pożegnanie”.

UROCZYSTOŚĆ POGRZEBOWA

Udział sztandaru w pogrzebie myśliwego jest ważną posługą o znaczeniu kulturowym, będącą zarazem elementem tradycji łowieckich. Posługa ta należna jest każdemu z myśliwych, a w przypadku zasłużonych działaczy właściwa jest również obecność sztandaru Okręgowej Rady Łowieckiej. W przypadku pogrzebów członków honorowych PZŁ, zasłużonych działaczy szczebla centralnego w uroczystości powinien brać udział sztandar PZŁ.
Podczas uroczystości pogrzebowych:

1) myśliwi, a zwłaszcza poczet sztandarowy, mówca żałobny, delegaci idący z wieńcami oraz niosący trumnę, powinni być ubrani w stroje organizacyjne lub ubiory wyjściowe,
2) w miejscach kultu religijnego poczet staje za trumną lub urną zmarłego,
3) przy mogile poczet ustawia się możliwie blisko trumny i przyjmuje postawę „zasadniczą”,
4) podczas uroczystości pogrzebowej sygnał myśliwski należy grać po mowie pożegnalnej, przed złożeniem trumny lub urny do grobu. Zaleca się odegrać sygnał „Darz Bór”, „Pożegnanie” lub „Koniec polowania”.
5) przy składaniu trumny lub urny do grobu poczet przyjmuje postawę „prezentuj” i „salutowanie w miejscu

3. Po zakończeniu ceremonii sztandar zostaje odprowadzony.

INNE UROCZYSTOŚCI

Sztandar koła lub okręgowej rady łowieckiej może uczestniczyć także w innych uroczystościach państwowych, samorządowych, uroczystościach organizowanych przez PZŁ oraz może być wystawiany na ekspozycjach łowieckich, pod warunkiem zapewnienia jego należytej ochrony i poszanowania.

Materiały do pobrania

CEREMONIAŁ SZTANDAROWY POLSKIEGO ZWIĄZKU ŁOWIECKIEGO

źródło: PZŁ

Kordelas myśliwski

Kordelas myśliwski czyli miecz Św. Huberta

Kordelas to broń biała, czyli długi prosty lub zakrzywiony jedno lub dwusieczny nóż myśliwski do skłuwania upolowanej zwierzyny. Zajmuje on szczególne miejsce w historii łowiectwa. Od stuleci nierozerwalnie związany z myśliwskim rynsztunkiem, stoi na straży honoru braci rycerskiej św. Huberta.

Kordelas został wynaleziony bardzo dawno temu. Właściwie funkcjonował od czasu, gdy zaczęto stosować narzędzia z żelaza. Właściwą formę przyjął w średniowieczu – jako mocny,długi nóż o wąskim, szpiczastym ostrzu, z solidną rękojeścią, służący do dobijania rannej zwierzyny. Myśliwy uzbrojony w kuszę czy też archaiczną broń palną, było tak aż do XIX wieku, nie miał innej możliwości uśmiercenia grubego zwierza jak tylko przez skłucie go kordelasem w serce.

W wiekach XVIII i XIX kształt kordelasów przybrał swój ostateczny, charakterystyczny wygląd. W większości broń ta, z rękojeścią z jeleniego rogu, była okuwana mosiądzem i grawerowana w motywy roślinne oraz zwierzęce. Można powiedzieć, że był to typ “roboczy”. Nierzadko jednak wykonywano bardzo drogie kordelasy, prawdziwe arcydzieła sztuki jubilerskiej, raczej dla kunsztu niż do celów użytkowych. Służyły jako prezenty, którymi obdarowywali się dygnitarze podczas oficjalnych wizyt. Nawet broń palna nie była tak popularnym upominkiem jak kordelas. Sam prezydent Ignacy Mościcki otrzymał ich kilkadziesiąt i równie wieloma obdzielił dostojników, którym sztuka łowiecka nie była obca.

Część kordelasów wyrabiano ze złamanych szabel, szpad i rapierów. Pod koniec XIX i na początku XX wieku na tego rodzaju broń przerabiano masowo bagnety karabinów wojskowych. Wpłynęło to na upowszechnienie tej pięknej broni wśród zwykłych, niezamożnych myśliwych.

Kordelasy z początku XIX wieku miały klingi o długości 50-60 centymetrów. W miarę upływu lat zmniejszyła się ona do około 25 centymetrów. Krótszych kordelasów nie wyrabiano, bo byłyby niepraktyczne, a nawet niebezpieczne dla myśliwego.

Ozdobny, paradny, honorowy kordelas myśliwski jest współczesnym oryginalnym wzorem białej broni. Został on zaprojektowany do noszenia przy stroju galowym jak również i w polu. Zastosowanie kordelasa jest wszechstronne tak przy rytuałach myśliwskich jak i przy skłuwaniu zwierza.

Jedynie myśliwy pasowany ma prawo noszenia kordelasa. To kolejna pozostałość po rycerskim rodowodzie tradycji myśliwskiego pasowania. Kordelas pełni tu rolę miecza – oręża, który wraz z pasem i ostrogami był materialnym potwierdzeniem przynależności do kasty rycerzy. Zwyczajowo również tylko pasowany myśliwy może występować w poczcie sztandarowym, czy to w roli chorążego, czy przybocznego. Utarło się, by jedynie pasowanym myśliwym powierzać obowiązek opiekuna nad stażystą w kole łowieckim.

Kordelasem umaczanym w farbie grubego zwierza nie wolno kroić kiełbasy. Jeśli nie będzie on w użyciu, broń ta powinna wisieć na godnym miejscu, obok rosoch łosia, wieńca jelenia lub oręża dzika. Noszona przy pasie zawsze dodaje powagi swojemu właścicielowi, niczym miecz u boku szlachetnego rycerza.

Kordelas został uznany przez Zarząd Główny Polskiego Związku Łowieckiego za oficjalną broń honorową i ozdobną do munduru galowego PZŁ.

Budowa kordelasa wg wzorca PZŁ.
Głownia wykonana jest z wysokostopowej, nierdzewnej stali chromowej i zahartowana do min.50°HRc.
Około 1/4 długości głowni w pobliżu jelca pozostaje nie zahartowana w celu ułatwienia wygrawerowania dedykacji, monogramu itp. Rękojeść wykonana jest zasadniczo z drewna akacjowego. Głowica w kształcie głowy orła, jelec – orlich szponów, hak pochwy – ogona orła – nadają kordelasowi narodowy charakter. Głowica rękojeści, jelec, hak i okucia pochwy wykonane są z mosiądzu. Szkielet pochwy wykonany jest ze stali i obciągnięty brązową skórą.
W pochwie osadzone są dwie płaskie sprężyny, które utrzymują głownię.

Masy i wymiary:
Długość głowni:
25 cm

Szerokość głowni:
2,4 cm

Grubość głowni:
4,6 – 4,4 mm

Długość kordelasa w pochwie: – ca 39 cm

Ciężar kordelasa:
0,5 kg

Ciężar kordelasa w pochwie: 0,65 kg.

CEREMONIAŁ
wręczania honorowych kordelasów myśliwskich

Opracowanie: Bolesław Szatrański
Komisja Kultury Łowieckiej Elbląskiej Okręgowej Rady Łowieckiej

1. Kordelas nosi się przy myśliwskim ubiorze wyjściowym, na szczególnie uroczyste okazje.
2. Kordelas przypina się do munduru, w ozdobnym nożnie, zawieszonym na rapciach, przy lewym boku w ten sposób, by rękojeść pokrywała dolną część poły kurtki, a jelec był na wysokości dolnej krawędzi poły.
3. Wzór rękojeści kordelasa (materiał – zrzut poroża) oraz kolor i ozdoby nożna winny być wykonane jednolicie dla całego Koła Łowieckiego.
4. Przywilej noszenia kordelasa należy do tych myśliwych, którzy byli pasowani, po zdobyciu grubego zwierza.
5. Uprawnionymi do noszenia kordelasa są także myśliwi, po ukończonym szkoleniu, zdaniu egzaminu i pasowaniu na selekcjonera zwierzyny płowej.

6. Przygotowanie do uroczystości:
a). Na scenie na której odbędzie się ceremoniał, należy ustawić stolik, na którym zostają ułożone wręczane kordelasy. Na deskach sceny (na placu przed wiatą) położyć skóry dzika lub jelenia, w ilości zależnej od liczby wręczeń.
b). Myśliwi, którzy otrzymają kordelasy -“pasowani”, wcześniej przypinają sobie puste rapcie, do lewego boku.
c). Do pomocy pasującemu, przedstawicielowi władz PZŁ, na scenie znajduje się również asystent – członek Koła.
d). Po obu bokach sceny dla podkreślenia szczególnie uroczystego charakteru wydarzenia, mogą siedzieć dwa, dobrze ułożone psy myśliwskie (wyżły) ewentualnie wraz z przewodnikami. Na scenie znajdują się także sygnaliści myśliwscy.

7.   Przebieg uroczystości:
       – asystent wywołuje imiennie myśliwych “do pasowania” –   sygnał: Pasowanie
       – pasowany/wani przyklękają na lewe kolano na skórze,
       – pasujący – przedstawiciel władz PZŁ lub Koła – wyjmuje kordelas z nożenia, uderza myśliwego klingą kordelasa po lewym ramieniu ze słowami:
                       “pasuję Cię Rycerzem Św. Huberta”

   Pasowany odpowiada :
                    “na chwalę polskiego łowiectwa”

Pasujący – życzy: “Darz Bór” – sygnalista gra Sygnał: Darz Bór

Pasowany wstaje, odbiera z rąk pasującego, wręczony mu (rękojeścią) kordelas i wkłada go do nożenia. Jeżeli pasowanie odbywa się grupowo – sygnały grane są po każdej grupie, po wręczeniu kordelasa ostatniemu z tej grupy.

źródło: ZO PZŁ Elbląg